معرفی انواع صفحه سنگ فرز

دل‌نگرانِ انتخاب صفحه سنگ فرز مناسب هستید؟ اگر تا همین دیروز فکر می‌کردید همهِ دیسک‌های فرز یکسان‌اند، این راهنمای جامع برای شماست. در پایانِ این مطلب نه فقط می‌توانید بین ده ها نوع صفحه سنگ فرز تمایز بگذارید، بلکه یاد می‌گیرید چطور صفحه تقلبی را بشناسید، خطر شکستگی را به صفر نزدیک کنید و با اطمینان بیشتری خرید کنید.
هدف ما ساده‌سازی مطالب فنی است تا حتی اگر اولین بار است صفحه عقیق بر یا صفحه ساب چدن می‌شنوید، باز هم بتوانید بهترین گزینه را انتخاب کنید.

اگر هنگام خرید دیسک فرز نمی‌دانید صفحه آهن‌بر، استیل‌بر یا دیسک الماسه چه تفاوتی با هم دارند و از ترکیدن صفحه در دورهای بالا وحشت دارید، این مقاله دقیقاً همان راهنمایی است که نیاز دارید. در این مطلب ابتدا تعریف صفحه سنگ فرز، ساختار و شناسنامه فنی آن توضیح داده می‌شود، سپس به‌صورت قدم‌به‌قدم سراغ خانواده‌های اصلی صفحه برش، ساب و پولیش می‌رویم و برای هرکدام، بهترین موارد استفاده، جنس دانه ساینده و ضخامت توصیه-شده را معرفی می‌کنیم. جدول جامع ما شما را با صفحه آهن‌بر، استیل‌بر، پروفیل‌بر، سنگ‌بر، گرانیت‌بر، سرامیک‌بر، مرمر‌بر، آسفالت‌بر و حتی صفحه عقیق‌بر آشنا می‌سازد و در ادامه، صفحات ساب آهن، چدن، بتن، گرانیت، چوب و فلاپی را مقایسه می‌کنیم تا هیچ نقطه ابهامی باقی نماند. علاوه بر نکات عملکردی، روش تشخیص صفحه اصل از تقلبی، استانداردهای EN، تست ضربه یا Ring Test و اصول انبارداری برای جلوگیری از رطوبت به‌تفصیل بررسی شده است. با مطالعه این راهنما نه تنها انتخاب دیسک مناسب برای فرز برقی یا بادی به کاری ساده تبدیل می‌شود، بلکه با رعایت نکات ایمنی ارائه‌شده، خطر ترک، شکست یا انفجار صفحه را به حداقل می‌رسانید و عمر دستگاه و جان خود را حفظ می‌کنید.

صفحه سنگ فرز چیست و چه کاردبردی دارد؟

صفحه سنگ فرز یا Grinding/Cutting Disc قطعه‌ای دایره‌ای است که روی شفت دستگاه فرز (زاویه‌ای، مستقیم یا سنگ پروفیل‌بر) بسته می‌شود و وظیفهٔ اصلی آن برش، سایش یا پرداخت مواد مختلف است. هر صفحه سه ویژگی شناسنامه‌ای دارد:

1. قطر خارجی (قطر دیسک) – از  ۱۱۵ میلی‌متر تا ۴۰۰ میلی‌متر؛ قطر بزرگ‌تر یعنی عمق برش بیشتر.
2. ضخامت صفحه – نازک‌ها (۱ تا ۲٫۵ میلی‌متر) برای برش، ضخیم‌ها (۴ تا ۷ میلی‌متر) برای سایش.
3. حداکثر دور مجاز (RPM) – روی لیبل حک می‌شود؛ تجاوز از آن یعنی خطر انفجار دیسک.

فکت ایمنی: بالا بردن سرعت دیسکِ ۱۲۵ میلی‌متری از ۱۲,۲۵۰ RPM به ۱۳,۵۰۰ RPM فشار گریزی را تا ۲۵٪ بیشتر می‌کند؛ حتی صفحه اصل هم ممکن است بترکد.

چرایی تنوع زیاد صفحات

ترکیب دانهٔ ساینده (اکسید آلومینیوم، کاربید سیلیسیوم، الماس)، نوع بایندر رزینی یا فلزی و هندسه لبه باعث می‌شود هر صفحه فقط روی یک طیف محدود ماده بهترین عملکرد را بدهد؛ دقیقاً مثل مته چوب که برای فلز ناکارآمد است.

انواع صفحه سنگ فرز کدامند؟

از دید کاربرد کلی، صفحه‌های فرز در سه خانواده قرار می‌گیرند:

استدلال قیاسی: همان‌طور که چاقوی آشپز و ساتور هر دو می‌برند ولی کاربرد متفاوت دارند، صفحه برش و صفحه ساب هم ظاهر مشابه دارند اما رفتار و ایمنی‌شان زمین تا آسمان فرق می‌کند.

عملکرد صفحه فرز

1. برش (Cutting)

• لبهٔ تیزِ دانه‌ها با حداقل اصطکاک وارد ماده می‌شود.
• ضخامت کم یعنی گرمای کمتر و خط برش باریک.
• مناسب خطوط برش ظریف روی ورق یا میلگرد.

1. سایش (Grinding)
   • زاویهٔ تماس ۳۰–۴۵ درجه، فشار یکنواخت.
   • ضخامت بیشتر مانع لب‌پریدگی یا شکست تحت فشار شعاعی می‌شود.
   • حجم براده‌برداری بالا؛ برای آماده‌سازی جوش یا قالپاق‌زدایی چدن.
2. پولیش و پرداخت (Finishing)
   • دانه‌های نرم‌تر یا ریزدانه (مش بالا) سطوح ریزموج را صاف می‌کنند.
   • گرمای کم، و امکان استفاده از خمیر پولیش یا مایع خنک‌کن.

انواع صفحه برش فرز

صفحه آهن بر

• دانه ساینده: اکسید آلومینیوم با چسب رزین فنولیک.
• کد رنگ روی لیبل: اغلب مشکی یا قرمز.
• کاربرد: بریدن تیرآهن، میلگرد، شاسی خودرو.
• نکته ایمنی: صفحه آهن بر مطلقاً برای استیل مناسب نیست؛ گوگرد داخل رزین به لایه کرومی استیل آسیب می‌زند و ترک ریز ایجاد می‌کند.

صفحه استیل بر

• فاقد کلر و گوگرد؛ جلوگیری از زنگ‌آور (Corrosion).
• ضخامت  ۱٫۰ تا ۱٫۶ میلی‌متر برای برش سریع و کم‌جرقه.
• لیبل آبی یا سبز روشن.

صفحه پروفیل بر

• قطر بزرگ (۳۵۵ mm) و ضخامت ۳ mm به‌ بالا.
• مخصوص دستگاه پروفیل‌بر رومیزی؛ سرعت خطی کمتر باعث کاهش صدای برش و جرقه کنترل‌شده می‌شود.

صفحه سنگ بر

• دانهٔ کاربید سیلیکون سخت‌تر از آلومینا.
• مناسب برش سنگ آهک، تراورتن، آجر نما.
• نیازمند آب یا خنک‌کن برای جلوگیری از ترک حرارتی.

صفحه گرانیت بر

• حلقه الماسه (Diamond Rim) پیوسته یا سگمنت‌دار.
• سایش خشک یا مرطوب؛ سگمنت توربینی برش سریع ولی گردوغبار بیشتر دارد.

صفحه سرامیک بر

• سگمنت لیزری نازک، لبه پیوسته برای جلوگیری از لب‌پریدگی کاشی.
• سرعت برش پایین + آب پرفشار.

صفحه مرمر بر یا صفحه الکتروپلیت

• الماس روی لبه آبکاری شده؛ انعطاف‌پذیری و دقت برش منحنی.
• به دلیل مقاومت کم در برابر حرارت فقط با آب استفاده شود.

صفحه عقیق بر

• سگمنت ریزدانه الماسی؛ پهنای برش ۱٫۲ mm.
• در جواهرسازی برای سنگ نیمه‌قیمتی.

صفحه شیشه بر

• وانادیوم اکسید یا الماس ریز؛ برش سرد با آبکاری نیکل.
• حداقل لرزش و ایجاد چِپ در لبه شیشه.

صفحه آسفالت بر

• سگمنت بلند و فاصله زیاد برای خروج ماسه و قیر چسبنده.
• دیسک  ۳۵–۴۵ سانتی‌متر؛ استفاده روی کف‌برهای بنزینی.

انواع صفحه ساب فرز

صفحه ساب آهن

• ضخامت: ۶ mm
• زاویه تماس ایمن: ۳۰–۳۵°
• لبه مورب برای دسترسی به کنج‌های جوش.

صفحه ساب چدن

• دانه زیکونیا و سرامیک ترکیبی؛ مقاومت شوک حرارتی بالا.

صفحه ساب سنگ

• کاربید سیلیکون؛ مناسب برداشتن حاشیه ناهموار بَرش سنگ.

صفحه ساب بتن

• سگمنت الماسه ضخیم؛ عمر بسیار طولانی ولی قیمت بالا.

صفحه ساب گرانیت

• باند فلزی + الماس؛ نیاز به آب برای خنک‌کن.

صفحه چوب ساب

• بدنه فولاد فنردار با دندانه تنگستن کاربید جوشکاری شده؛ شبیه تیغه اره مدور ولی روی فرز زاویه‌ای نصب می‌شود.
• خطر ریکویل بالا؛ همیشه از محافظ و دسته کمکی استفاده کنید.

صفحه سنباده فلاپی

• دیسک فیبری + پره‌های سنباده زبانه‌ای (Flap) مش ۸۰ تا ۱۲۰.
• پرداخت خشن تا نیمه‌نهایی روی فلز یا چوب.
• خنک‌تر از صفحه ساب معمولی کار می‌کند و خط و خش سطحی را کم می‌کند.

فاکتورهای کلیدی برای انتخاب صفحه مناسب

1. نوع ماده هدف – آهن، استیل، سنگ، گرانیت، چدن، چوب یا شیشه؟
2. ضخامت و عمق برش موردنیاز – مثلاً میلگرد ۱۰ mm یا تیر ۱۶؟
3. سرعت چرخش مجاز دستگاه – هرگز صفحه کوچک را روی دستگاه دوربالا بزرگ‌تر نصب نکنید.
4. شماره مش و نوع دانه ساینده – مش پایین (۲۴–۳۶) براده‌بردار، مش بالا (۸۰–۱۲۰) پرداخت‌کار.
5. کیفیت چسب و الیاف تقویتی – در صفحه رزینی، دوبل بودن لایه فایبرگلس الزامی است.
6. استاندارد و اصالت کالا – لیبل EN 12413 برای رزین‌ باند و EN 13236 برای دیسک الماسه.

چگونه صفحه اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟

آزمون سکه: صفحه را با بند نخی آویزان کنید و با یک پیچ‌گوشتی به لبه بزنید؛ صدای زنگ یکنواخت نشانه سلامت فیبر داخلی است.

سؤالات مهم یا متداول

انواع صفحه سنگ فرز کدام‌اند و چه کاربردی دارند؟

صفحه برش (فلز و غیر فلز)، صفحه ساب، صفحه الماسه و صفحه پولیش. هر کدام برای بریدن، برداشتن یا پرداخت یک ماده خاص طراحی شده‌اند.

تفاوت صفحه برش با صفحه سایش چیست؟

برش نازک‌تر است، فقط جداسازی انجام می‌دهد؛ سایش ضخیم‌تر است، حجم ماده را برمی‌دارد و شکل می‌دهد.

کدام صفحه برای آهن، استیل، سنگ یا بتن مناسب است؟

• آهن: صفحه آهن بر با آلومینا
• استیل: صفحه استیل بر بدون کلر/گوگرد
• سنگ: صفحه سنگ بر کاربید سیلیکون
• بتن: دیسک الماسه سگمنت‌دار

چگونه صفحه فرز مناسب انتخاب کنیم؟

جنس ماده + ضخامت کار + سرعت دستگاه + بودجه. همیشه برچسب حداکثر RPM را با دور واقعی دستگاه مقایسه کنید.

چه ویژگی‌هایی در کیفیت صفحه تأثیر دارد؟

یکنواختی دانه ساینده، چسب رزینی تقویت‌شده، الیاف فایبرگلس دوبل، تراز بالانس و تاریخ تولید تازه.

تفاوت صفحه فرز برقی با بادی چیست؟

صفحه یکسان است؛ اما دستگاه بادی معمولاً دور بالاتر دارد و برای صفحات قطر کوچک (۱۱۵–۱۲۵) ایمن‌تر است.

آیا صفحه‌ها برای برندهای مختلف قابل استفاده‌اند؟

بله، اگر قطر سوراخ مرکزی و سرعت مجاز مطابق باشد. اما بعضی برندها واشر تبدیلی مخصوص دارند.

طول عمر مفید صفحات مختلف چقدر است؟

• صفحه برش رزینی: تا ۲ سال با نگهداری خشک
• دیسک الماسه: ۳۰۰–۵۰۰ متر برش یا ۳ سال
• فلاپی سنباده: بسته به فشار، ۲–۵ ساعت کار پیوسته

چگونه صفحه اصل را از تقلبی تشخیص دهیم؟

به لیبل استاندارد، تاریخ تولید، تست صدای زنگ و هولوگرام برند توجه کنید.

نتیجه‌گیری

انتخاب درست صفحه سنگ فرز نه تنها کیفیت کار شما را بالا می‌برد بلکه از حوادث جدی جلوگیری می‌کند.
به یاد داشته باشید:

1. هیچ صفحه‌ای همه‌کاره نیست؛ جنس ماده و نوع عملیات را مشخص کنید.
2. برچسب RPM و استاندارد را جدی بگیرید؛ صفحه نامناسب مساوی با ریسک ترکیدن.
3. صفحات را خشک و عمودی نگه دارید؛ رطوبت چسب رزینی را ضعیف می‌کند.
4. قبل از هر بار استفاده، صفحه را ۳۰ ثانیه بدون بار بچرخانید تا ترک پنهان آشکار شود.
5. روی قیمت بسیار پایین وسوسه نشوید؛ صفحه تقلبی هزینه درمان یا تعویض دستگاه را چندبرابر می‌کند.

اکنون که با انواع صفحه برش فرز، صفحه ساب و دیسک‌های الماسه آشنا شدید، می‌توانید با اعتماد کامل خرید کنید و ایمنی کارگاهتان را ارتقا دهید. اگر پرسشی دارید، در بخش دیدگاه‌ها مطرح کنید تا در اسرع وقت پاسخ دهیم.